7 หลักคิดผู้บริหาร เพื่อการพัฒนาโรงเรียน

หัวใจหลักของการแก้ปัญหาด้านการศึกษา คือ “ครู”

เมื่อครูเปลี่ยนวิธีการสอน

เมื่อครูสร้างห้องเรียนแบบใหม่

เมื่อครูไม่ตัดสินเด็กแบบเดิมๆ

เมื่อครูกลับมาส่งเสริมเด็ก

“ถ้าครูเปลี่ยนแปลงได้สำเร็จ เรื่องอื่นๆ จะค่อยๆ ดีงามขึ้นมาเอง”

---

ทำไมประเทศเราเปลี่ยนการศึกษาไม่ได้

ตลอด 10 กว่าปีที่ผ่านมา มีนักคิด นักวิชาการ นักการศึกษาที่ห่วงใยอนาคตของชาติ มองเห็นปัญหาด้านการศึกษาที่อ่อนแอ รวมตัวกันปฏิรูปการศึกษามาแล้ว แต่จนถึงวันนี้ การปฏิรูปการศึกษาไม่ส่งผลให้เด็กของเรามีความรู้มากขึ้นหรือสังคมไม่ดีขึ้นดังที่คาดหวัง

ประเทศเราเปลี่ยนโครงสร้างกระทรวง และตั้งหน่วยงานทางการศึกษาขึ้นมาใหม่ เรามีหลายอย่างที่เราไม่เคยมี เช่น สำนักงานเขตพื้นที่การศึกษา สถาบันทดสอบทางการศึกษาแห่งชาติ สำนักงานมาตรฐานการศึกษา เราเปลี่ยนครูใหญ่ไปเป็นผู้อำนวยการโรงเรียน มีคณะกรรมการสถานศึกษาประจำโรงเรียน เราปรับปรุงหลักสูตร ให้ทุนการศึกษาต่างๆ เปลี่ยนระบบการสอบเข้ามหาวิทยาลัย มีค่าตอบแทนเพิ่มให้ครูทั้งประเทศ ตลอดจนมีการเพิ่มงบประมาณให้การศึกษา จนปัจจุบันกระทรวงศึกษาธิการได้รับการจัดสรรงบมากกว่า 1 ล้านล้านบาทต่อปี

แต่หัวใจของการปฏิรูปการศึกษา คือ “การเปลี่ยนแปลงการสอน และการวัดผล” ซึ่งประเทศไทยเรายังไม่มีการเปลี่ยนแปลง ดังนั้นแล้ว หากจะเปลี่ยนการศึกษาที่แท้จริง ต้องเปลี่ยนที่ “ครู” ต้องพัฒนาครูอาจารย์

เพราะเป็นผู้ที่ทำให้ผู้เรียนสนุกกับการเรียนรู้ และนำไปเชื่อมโยงกับชีวิตจริงได้

การเปลี่ยนแปลงไม่ใช่เรื่องง่าย จนทุกวันนี้ผู้บริหารโรงเรียนก็ยังมีการจัดอบรม มีการจัดตั้งเครือข่าย และมีโครงการต่างๆ สนับสนุนให้ครูเปลี่ยนการสอนและการวัดผล แต่ที่ผ่านมาการปฏิรูปเป็นแบบผักชีโรยหน้า

ต่างคนต่างทำ เอาแต่แก้ปัญหาเล็กๆ น้อยๆ ปรับนั่นนี่ให้ผ่านไปวันๆ คุณภาพการศึกษาจึงไม่ได้พัฒนา เพราะการเรียนการสอนและการวัดผลยังไม่ได้เปลี่ยนอะไรเลย

โรงเรียนที่ประสบความสำเร็จในการปฏิรูปการศึกษา สามารถพัฒนาการศึกษาให้มีคุณภาพ เหมาะสมต่อตนเองและโลกปัจจุบัน ผู้บริหารโรงเรียนจะมีหลักคิดคล้ายๆ กัน ใน 7 หัวข้อต่อไปนี้

1. ผู้บริหารมีเป้าหมายด้านการศึกษาชัดเจนว่าเด็กในศตวรรษที่ 21 ต้องการอะไร

เด็กในยุคนี้ ต้องพัฒนาสิ่งที่เรียกว่า “ทักษะ” ไม่ใช่การเรียนแบบท่องจำในตำรา

เด็กในยุคนี้ ต้องการความเป็น “ตัวเอง” เรียนในสิ่งที่ถนัด ไม่อยากเรียนเหมือนกัน

เด็กในยุคนี้ ต้อง “สร้าง”อาชีพ มีหัวใจผู้ประกอบการ ไม่ใช่ไปเป็นลูกจ้าง

เด็กที่ “แตกต่าง”กัน วัดไม่ได้ด้วย “ข้อสอบ” ชุดเดียวกัน แต่วัดที่การพัฒนา “ทักษะชีวิต”

การเปลี่ยนเป้าหมาย 360 องศาจากเดิม จึงเป็นเรื่องที่ผู้บริหารต้อง “ชัดเจน” มากๆ

---

2. ผู้บริหารมีการสื่อสารให้ครู และผู้ปกครองรับรู้เป้าหมายของการปฏิรูปการศึกษาของโรงเรียน

เป็นการให้ความรู้แนวทางการศึกษาใหม่ว่าทำไมต้องเปลี่ยน เปลี่ยนอย่างไร และผู้เกี่ยวข้องจะช่วยได้อย่างไร โดยต้องเป็นการสื่อสาร แบบนั่งลงคุยกัน เพื่อคุยกันถึงปัญหาและสะท้อนแนวคิดร่วมกัน ไม่ใช่การสั่งการจดหมาย 1 ฉบับ แล้วผู้บริหารรอเอกสารสรุปจากคณะครู เมื่อผู้บริหารลงมาสื่อสารแบบจับเข่าคุยกันอย่างจริงจัง จะทำให้ทุกฝ่าย “พร้อม” ปรับ และ “เข้าใจ” ว่าทำไมโรงเรียนต้องเปลี่ยนกลยุทธ์และวิธีการ รวมถึงแนวทางการเดินไปข้างหน้าพร้อมกัน

---

3. ผู้บริหารให้ความสำคัญต่อการเปลี่ยนแปลงการศึกษาอย่างจริงจัง ลงมาเล่นด้วย

ผู้บริหาร ต้องไม่อยู่บนหอคอยงาช้าง ต้องลงมาเรียนรู้ด้วยตัวเองอย่างจริงจังไปพร้อมๆ กับครูทั้งโรงเรียน เพื่อเข้าใจ และเข้าถึงสิ่งที่ครูต้องทำ และต้องพัฒนา เช่น

และอื่นๆ อีกมากมายที่ต้องเปลี่ยนแปลง ผู้บริหารต้องลงมาเข้าใจให้ถึงแก่น

---

4. ผู้บริหารมีที่ปรึกษาที่ดี ช่วยในการเปลี่ยน และพัฒนาโรงเรียนอย่างเป็นระบบ

การเปลี่ยนแปลง ไม่สามารถทำคนเดียวได้ ต้องมีทีมผู้เชี่ยวชาญสนับสนุนการเปลี่ยนแปลงอย่างเป็นระบบ ถ้าแค่คิดจะเปลี่ยนก็เปลี่ยนเลย เช่น อยากเปลี่ยนหลักสูตร ก็ส่งครู 4-5 คนไปอบรม แล้วกลับมาแบ่งปันให้ครูทั้งโรงเรียนทำตาม เสร็จแล้วก็บอกให้ทุกคนเปลี่ยน  ทำแค่นี้ คงไม่มีอะไรเกิดขึ้น นอกจากการเสียเวลา เสียทรัพยากรไปฟรีๆ 

จะดีกว่าไหม “ถ้าการเปลี่ยนครั้งนี้ คือการเปลี่ยนพลิกโฉมโรงเรียน”

ต้องเปลี่ยนทั้งระบบ ทุกด้านที่เกี่ยวข้องในโรงเรียน แค่ส่งครูไปอบรมเป็นครั้งคราว บางคนไม่สามารถทำอะไรได้มากกว่า ผักชีโรยหน้าแน่นอน

การมีที่ปรึกษาที่มีประสบการณ์ในการเปลี่ยนแปลงองค์กร  มีขั้นตอนที่ชัดเจน จึงมีความสำคัญเป็นอย่างมาก

---

5. ผู้บริหารมีการพัฒนาครูอย่างต่อเนื่อง โดยจัดตั้งชุมชนแห่งการเรียนรู้ทางวิชาชีพ

การพัฒนาครู เพื่อการเปลี่ยนแปลง ต้องเริ่มที่ “ระบบความคิด” หรือที่เรียนกันว่า Growth Mindset

การสร้าง Growth Mindset ให้กับครู “ทั้งโรงเรียน” มีหลักสำคัญ อยู่ 3 ข้อ 

ถ้ามีครบทั้ง 3 ข้อ การพัฒนาครู สู่โรงเรียนยุคใหม่ ก็สามารถเป็นจริงได้ไม่ยาก

---

6. ผู้บริหารจัดตั้งห้องเรียนพ่อแม่ เพื่อให้พ่อแม่สนับสนุนนักเรียนไปในทิศทางเดียวกันกับทางโรงเรียน

พ่อแม่ทุกคนอยากช่วยเหลือสนับสนุนลูกอย่างสุดกำลัง เพียงแต่ พ่อแม่ ยังไม่มีความเข้าใจว่า จะต้องทำอย่างไรบ้าง และบ่อยครั้ง ที่พ่อแม่มี “ความเชื่อที่ไม่ถูกต้อง”  หรือ “ความเชื่อในรูปแบบเดิมๆ” 

การสร้าง “ห้องเรียนพ่อแม่” ที่เปิดโอกาสให้พ่อแม่ได้เรียนรู้ ได้สัมผัสประสบการณ์การเรียนรูปแบบใหม่ จึงเป็นสิ่งสำคัญมากกว่าการอธิบายเป็นคำพูดให้พ่อแม่ฟัง แต่ไม่เข้าใจ  การสร้างประสบการณ์ตรงให้พ่อแม่ เข้าใจไปถึง “ใจ”  และเปิดโอกาสให้ ครู ได้พูดถึง ตอบคำถามความห่วงใยของพ่อแม่เป็นประจำ  จะทำให้โรงเรียนที่ต้องการเปลี่ยนแปลง “แข็งแรง” เร็วขึ้นเป็นอย่างมาก 

เพราะ “พ่อแม่” คือหนึ่งในปัจจัยสำคัญที่สุดในการร่วมพัฒนาโรงเรียน ไม่ต่างไปจาก ครู หรือ ผู้บริหารเลย

---

7. ผู้บริหารให้ความรู้กับชุมชนโดยรอบ 

เชิญปราชญ์ชุมชนเข้ามามีส่วนร่วมในการพัฒนาทักษะเด็กนักเรียน

โรงเรียน คือ ศูนย์กลางของชุมชน

โรงเรียน มีเป้าหมายในการพัฒนาชุมชนที่โรงเรียนตั้งอยู่

โรงเรียน ควรสนับสนุนให้เด็กสำนึกรักในบ้านเกิดของตน

การสื่อสารกับชุมชน การเชิญปราชญ์ชุมชน เข้ามามีส่วนร่วมในการพัฒนาโรงเรียน 

จึงเป็นอีกหนึ่งปัจจัย ที่จะสนับสนุนเป้าหมายการพัฒนาประเทศอย่างยั่งยืน โดยการสร้างสำนึกรักบ้านเกิด และสืบสาน ต่อยอด ทรัพยากรในชุมชนของตนให้ยั่งยืน

---

หัวใจสำคัญในการขับเคลื่อนการปฏิรูปการศึกษาในโรงเรียน คือ “ผู้บริหาร” 

เมื่อผู้บริหารที่ดี เป็นผู้นำแห่งการเปลี่ยนแปลง เอาจริง ลงมาเล่นด้วยกับคุณครู จะสามารถจูงใจคุณครูทั้งโรงเรียน และพาโรงเรียนไปสู่การปฏิรูปทั้งด้านการสอนของครู การมีส่วนร่วมจากพ่อแม่ไปพร้อมๆ กัน เพื่อเป้าหมายสำคัญในการพัฒนาเด็กนักเรียนสู่ทักษะศตวรรษที่ 21 และพัฒนาโรงเรียน พัฒนาทักษะครูให้ทันยุคทันสมัยต่อการเปลี่ยนแปลงในโลกปัจจุบัน

---

Genius School Thailand มีโปรแกรมพัฒนาโรงเรียน พัฒนาทักษะครู สำหรับเจ้าของโรงเรียนเอกชน ที่สนับสนุนการพัฒนาโรงเรียนครบทั้ง 7 ด้าน ด้วยทีมวิทยากร ทีมพี่เลี้ยง ทีมเมนทอร์ ที่มีประสบการณ์ มีโปรแกรมระยะยาว 6 เดือน – 2 ปี ที่สามารถสร้างการเปลี่ยนแปลง และพลิกโฉมโรงเรียนได้จริง
https://geniusschoolthailand.com/school-founder-courses/