Executive Function (EF) คืออะไร
EF (Executive Function) คือ ความสามารถระดับสูงของสมองที่ใช้ในการควบคุมความคิด อารมณ์ และการกระทำ เพื่อให้ไปถึงเป้าหมาย EF (Executive Function) จึงเกี่ยวข้องกับทักษะสมองระดับสูง เพื่อชีวิตที่สำเร็จ คิดเป็น ทำเป็น เรียนรู้เป็น แก้ปัญหาเป็น อยู่กับคนอื่นเป็น และมีความสุขเป็น ในเด็กวัย 0-6 ปี เป็นวัยที่มีการเจริญเติบโตของสมองอย่างมาก เหมาะกับการพัฒนาทักษะสมอง EF (Executive Function) ที่สุด
.
เรามาดูกันว่า ทักษะ 9 ด้านของ EF ที่ครูนัทเรียกว่า “ย.อ.ด.” มีอะไรที่พ่อแม่และครูควรรู้บ้าง เพื่อนำไปออกแบบกิจกรรมให้เด็กๆ กันค่ะ
.
⭐ กลุ่ม ‘ทักษะพื้นฐาน’ – ย
1. ยั้งคิดไตร่ตรอง
– ยั้งใจไว้อยู่
– อดเปรี้ยวไว้กินหวาน
– คิดก่อนทำ
– ไตร่ตรอง รอบคอบ
.
2. ยังจำใช้งาน
– เชื่อมโยงประสบการณ์เดิมมาใช้ประโยชน์กับประสบการณ์ใหม่
– เจ็บแล้วจำ จำแล้วไม่เจ็บ
.
3. ยืดหยุ่นทางความคิด
– พลิกแพลงเป็น
– เห็นโอกาสที่หลากหลาย
– ไม่ยึดติด
– พร้อมรับสถานการณ์ตรงหน้า
.
⭐ กลุ่ม ‘ทักษะกำกับตนเอง’ – อ
4. เอาใสใส่จดจ่อ
– จดจ่อมีสมาธิ
– ทำต่อเนื่อง
– ทำจนสำเร็จ
.
5. อารมณ์ควบคุม
– ครองจิต ดูแลใจตนเองได้
– ไม่กระทบตน ไม่กระทบใคร
– ไม่ใช้อารมณ์แก้ปัญหา
– แสดงออกได้เหมาะสม
.
6. อวยตนเอง
– ตามรู้ผลที่ตนทำ
– ปรับปรุงตนเองได้
– ดุตัวเองได้
.
⭐ กลุ่ม ‘ทักษะปฏิบัติ’ – ด
7. เด็ดเดี่ยวลงมือทำ
– กล้าคิด กล้าตัดสินใจ
– ไม่เดี๋ยวก่อน แต่เดี๋ยวนี้
.
8. ดำเนินการวางแผน
– จัดการเวลา
– จัดการชีวิต/การงาน
.
9. ดังมุ่งหมาย
– เกาะติดเป้าหมาย
– แรงจูงใจใฝ่สัมฤทธิ์
– พากเพียรอุตสาหะ
– ฝ่าฟันอุปสรรค
.
? ตัวอย่างกิจกรรมพัฒนา EF (Executive Function)
.
“เต้นๆ หยุดๆ เกิด EF”
เพลงจังหวะสนุกๆ เปิดเพลงเต้นได้ เมื่อปิดต้องหยุดนิ่ง รอจนกว่าเพลงจะเปิด
เกมนี้มี EF ฝึกทักษะการฟัง จดจ่อใส่ใจการควบคุมตนเอง
.
“สมมติว่า…”
สมมติว่า แปรงสีฟันเอาไว้กินข้าวได้ไหม สลับกันเล่นพ่อแม่ลูก
เกมนี้มี EF สร้างเสริมจินตนาการ ฝึกการยืดหยุ่นทางความคิด
.
“ปั๊มสี ตามโจทย์”
ใช้ผักหรือผลไม้ เช่น แครอท มันฝรั่ง ทำเป็นตราปั๊มตามโจทย์ที่ได้
เกมนี้มี EF ฝึกทักษะการริเริ่ม ลงมือทำ และการวางแผนทำตามเป้าหมายให้สำเร็จ
.
“ทายสิอะไรจะเกิดขึ้น…”
เล่านิทานให้ฟัง แต่หยุดกลางเรื่อง หรือช่วยกันเปลี่ยนตอนจบ
เกมนี้มี EF ฝึกทักษะการจดจ่อใสใจในการอ่านและการฟัง
.
“ชวนเคาะ”
ชวนลูกเคาะเกิดเสียง โดยใช้อุปกรณ์ต่างๆ
เกมนี้มี EF เพิ่มคลังคำศัพท์ พัฒนาทักษะการจดจ่อใส่ใจ การกำกับตัวเอง และการฟัง พัฒนากล้ามเนี้อมัดใหญ่ สอนนับเลข และฝึกความจำ
.
สุดท้ายนี้ เราต้องเข้าใจด้วยว่า พัฒนาการเด็กทุกช่วงอายุ ไม่เหมือนกัน เด็กเปรียบเสมือนต้นไม้ ไม่ควรเร่งสี เร่งโต ควรจะให้เค้าผลิบานตามธรรมชาติ ซึ่งจะไม่พร้อมกัน เราจึงควรเน้นการออกแบบการเรียนรู้การพัฒนาที่ไม่เหมือนกันให้กับเด็กแต่ละคนนะคะ
.
มารู้จัก EF (Executive Function) เชิงการนำไปใช้ เพื่อรับเทคนิคสอนเด็กๆ ได้ที่คลาสนี้
https://geniusschoolthailand.com/course/ef/
